Rozchodniki niskie

Sedum acre – rozchodnik ostry

Rośnie w Polsce na skałach i suchych stokach, na piaszczystych wzgórzach i łąkach, a nawet na torowiskach jeśli nie opryskają ich defoliantem. Wysokość 5-10 cm. Pędy ma płożące się, li­ście łuskowate, gru­be, trójkątne długości do 4 mm. Z uwagi na swą ekspansywność szybko tworzy jasnozielone dywany, które w czerwcu i lipcu obficie pokrywają się jasnożółtymi kwiatami o średnicy 1,5 cm są zebrane po 3-5 sztuk w szczytowe kwiatostany. Roślina zimozielona. Odmiana ‘Aureum’ ma ładniejszy pokrój i żółte końce liści wiosną i latem.

Sedum album – rozchodnik biały

Występuje czę­sto z rozchodnikiem ostrym na terenie całej Europy, Skandynawii i zachodniej części Azji. Tworzy luźne darnie wysokości 10-15 cm. Nieporządnie wyglądające, poplątane pędy mogą przyrastać nawet 30 cm na rok. Liście ma walcowate, gładkie, ciemnozielone. Kwiaty o średnicy około 1 cm zebrane w szczytowe kwiatostany są białe i pojawiają się w lipcu i sierpniu. Zwykle upra­wiana jest niska odmiana ‘Chloroticum’ – miniaturowa (ok. 5 cm), mająca drob­ne, jasnozielone liście, ‘Coral Carpet’ – zmieniająca barwę liści podczas chłodów na brązowoczerwoną, ‘Murale’ – o liściach brązowoczerwonych i kwiatach blado­różowych.

Sedum anacampseros – rozchodnik lubczykowaty

Roślina naturalnie występuje w południowo-zachodniej Europie. Łodygi wyrastają na długość do 30 cm lecz są pokładające się dlatego roślina z reguły nie jest wyższa jak 10 -15 cm. Jest to roślina tworząca puszysty dywanik i może rozrastać się na dowolną szerokość. Niebieskozielone, naprzeciwległe, mięsiste, łopatkowate liście około 2 cm długości porastają z początku cały pęd potem roślina gubi dolne liście i ulistniona pozostaje tylko górna część łodygi. W naszym klimacie z zimozielonością bywa różnie podobnie zresztą jak w naturze gdzie jest zaliczana do częściowo zimozielonych. Zwykle dopiero po kilku latach po posadzeniu pojawiają się w środku lata ciemno czerwone kwiaty zebrane w główkowate kwiatostany o średnicy około 4 cm.

Sedum cauticolum – rozchodnik naskalny

Pochodząca z Japonii typowa kępkowa bylina o pokładających się pędach. Długość pędów to około 30 cm. Z uwagi na leżące pędy wysokość rośliny to 10 – 15 cm. Liście są okrągławe delikatnie ząbkowane i dość małe bo około 2,5 cm długości. O dekoracyjności tej rośliny decyduje nie tylko kwiat lecz także dość mozno niebieskawe liście z czerwonawą obwódką. Późnym latem na końcach pędów pojawiaja się różowe kwiaty. Po przekwitnięciu często liście czerwienieją.

Pędy odmiany ‘Bertram Andersen’ są bardziej wyprostowane, liście niebiesko-czerwone, a kwiaty ciemnoróżowe, lecz zebrane w bardziej rozpierzchłe kwiatostany. Odmiana ‘Lidakense’ jest bardziej zwarta i wolniej się rozrasta.

Sedum dasyphyllum – rozchodnik brodawkowaty

Ogólnie rzecz biorąc jest naturalny dla południa Europy. W tym miejscu od razu należy zastrzec, że jest to gatunek bardzo zmienny. Tylko na terenie Włoch występuje kilkanaście form. Zatem proszę się nie dziwić jeśli dwóch ogrodników będzie sprzedawało różniące się egzemplarze pod tą samą nazwą. Do tego dochodzą naturalne i celowe mieszańce nigdzie nie rejestrowane. Ogólne cechy wszystkich tych form to niewielki wzrost. Nie kwitnąca roślina ma zaledwie 5-7 cm wysokości. Liście na pędzie upakowane gęsto, są szarozielone, jajowate i błyszczące. Z racji takiej budowy tworzą bardzo gęstą darń. Latem, najczęściej w lipcu pojawiają się równie niewielkie (ok. 6 mm średnicy) białe kwiaty z różowymi smugami i zewnętrzną stroną płatków.

Sedum ewersii – rozchodnik Ewersa

Występuje głównie w Azji (Himala­je, Ałtaj i Mongolia). Wysokość roślin około 10 cm. Pędy wiotkie, zwieszające się. Liście są okrągłe, rzadko ząbkowane, mięsiste i niebieskozielone z wąskim czerwonobrązowym brzegiem. Kwiaty różowe, zebrane w gęste przewisające baldachy o 4 cm średnicy kwitną lipiec-sierpień. Cenniejsza od typu jest var. homophyllum, zwarcie rosnąca.

Rozchodnik ten nie jest zimozielony.

Sedum hispanicum – rozchodnik siny, rozchodnik hiszpański var. minus

Wbrew nazwie pochodzi z południowo-wschodniej części Europy. Jest to karłowa – około 5 cm wysokości, zimozielona, o pędach tworzących gęste dywany. Ponieważ pędy gęsto upakowana pozwalają zatem na prawidłowy rozwój liści tylko w szczytowej partii pędu. Wraz ze wzrostem starsze liście zamierają z braku dostępu światła. W czerwcu/lipcu pojawiają się lekko czerwonawe kwiaty. Po zawiązaniu i dojrzeniu nasion roślina ginie. Jednak obfity samosiew gwarantuje wiele młodych siewek wokół zamierającej rośliny. Właśnie te młode siewki zimują by zakwitnąć w kolejnym roku. W chłodniejszej strefie kraju warto liśćmi i gałązkami zabezpieczyć ten rozchodnik. Dość popularna odmiana ‘Aureum’ jest bardziej zwarta, wolno rosnąca, a jej liście mają żółty odcień, kwiaty są białe.

Sedum hybridum – rozchodnik mieszańcowy

Spotykany na Syberii i w Mongo­lii. Wysokość około 10 cm natomiast w czasie kwitnienia pojawiają się pędy kwiatowe na wysokość do 30 cm. . Roślina okrywowa, liście długo utrzymują zieloną bar­wę. Kwitnie żółto w lipcu i sierpniu. Zaschnięte pędy mogą być elementem suchych bukietów. Odmiana ‘Immergruchen’ – ma pokrój zwarty, liście jasnozielone, może rosnąć w cieniu.

Sedum kamtschaticum – rozchodnik kamczacki

Występuje w Chinach, Japonii i Korei. Gatunek silnie rosnący. Wysokość około 15 – 20 cm. Mięsiste pędy mają rzadko rozmieszczone liście, które są eliptyczne, wyraźnie ząbko­wane i dość duże bo do 6 cm długości. Kwiaty o średnicy 1,5 cm zebrane w szczytowe luźne kwiatostany. Kwitnie w kolorze żółto-pomarańczowym w lipcu i w sierpniu. Rośliny ładnie wyglądają także po przekwitnięciu dzięki pomarańczowym gwiazdkowatym owocostanom. Gatunek tworzy zwarte, ciemnozielo­ne i półzimozielone kępy. Odmiana ‘Variegatum’ – ma ozdob­ne kremowo obrzeżone liście. Gatunek ma dwie formy botaniczne Var. ellacombeanum ma bladożółte kwiaty i bardziej zwarty pokrój, var. floriferum ‘Weihenstephaner Gold’ ma więcej pędów kwiatowych i zachowuje efektowny wygląd do połowy jesieni.

Sedum lydium

Pochodzi z Turcji i zachodniej Azji gdzie rośnie w skalistych zagłębieniach górskich urwisk. Tworzy gęste dywaniki mięsi­stych, intensywnie zielonych liści z czerwo­nawym nalotem. Długość listków to tylko 5 mm. Pędy krótkie pokładające się więc cała roślina ma wysokość około 5-7 cm. Ponad ten dywanik wyrastają na końcach również czerwonawych pędów białe kwiaty zebrane w okrągłe, płaskie szczytowe grona o średni­cy 2 cm. Pędy te wyrastają ponad liście na wysokość około 2,5 cm. Kwitnie lipiec-sierpień.

Sedum oreganum – rozchodnik lebiodkowaty

Pochodzi z północno zachodnich rejonów Ameryki Północnej. Jego wysokość to zaledwie 8-10 cm. Pędy płożące, z liśćmi łopatkowatego kształtu zaokrąglone na szczycie. Jest zimozieloną byliną. Pod wpływem chłodu jego liście i pędy przybierają coraz bardziej czerwony odcień. Kwiaty intensywnie żółte, zebrane w kwiatostany o średnicy około 2,5 cm. Kwitnie lipiec-sierpień.

Sedum rupestre – rozchodnik skalny

Dawniej nazywano gatunek S. reflexum (rozchodnik ościsty), obecnie nazwa ta używana jest jako synonim. Występuje podobnie jak rozchodnik ostry. Wysokość roślin 10-20 cm. Pędy zimozielone tworzące nieporządnie wyglądające darnie. Mięsiste, wałeczkowate, szarozielone liście o długości do 1,5 cm. Od maja do lipca obsypany żółtymi kwiatami zebranymi w kwiatostany na szczycie około 20 cm pędów o charakterystycznie zakrzywionym szczycie zanim dojrzeje kwiatostan. Roślina gatunkowa jest zbyt ekspansywna lecz częściej uprawia się odmiany już nie tak ekspansywne. Najpopularniejsze są: forma grzebieniasta (cristata), żółtozielona ‘Angelina’,czy niebieskawy ‘Blue Spruce’.

Sedum sexangulare – rozchodnik sześciorzędowy

Gatunek naturalny dla całej Europy środkowej i wschodniej jest podobny do S. acre. Wysokość około 5- 7 cm. Wiotkie płożące łodygi, gę­sto pokryte cienkimi cylindrycznymi liśćmi z ostrogą. Jest to doskonały rozchodnik „mchowy”. Wysokie pędy kwiatowe podtrzymują rozgałęzione kwiatostany żółtych kwiatów o średnicy 3 cm. Kwitnie w czerwcu.

Sedum sieboldii – rozchodnik Siebolda

Pochodzi z Japonii. Pędy rozesła­ne, długości około 20 cm. Liście ma niebieskozielone, czerwono obrzeżone, gładkie, okrągławe i mięsi­ste. Kwiaty różowe zebrane po 4—6 w nibybaldachy o średnicy około 3 cm pojawiają się we wrześniu i w październiku. Jest nie w pełni mrozoodporna i wymaga lekkiego okrycia na zi­mę. Odmiana ‘Mediovariegatum’ ma szarozielone liście z kremowym środkiem, również wymaga przykrywa­nia. W chłodniejszej części kraju lepiej pomyśleć o uprawie w pojemniku.

Sedum spathulifolium – rozchodnik łopatkowaty

Pochodzi z zachodnich rejonów Ameryki Północnej. Zimozielona bylina, tworzy zazwyczaj wznie­sione na 5 cm kępy, składające się ze stłoczo­nych rozetek liści o średnicy 2 cm, osadzo­nych na kruchych łodyżkach. Mięsiste, łopatkowate liście mogą mieć kilka kolorów, są szarozielone, srebrzyste, szare lub szaro-czerwone. Jaskrawożółte kwiaty o średnicy ze­brane w płaskie nibybaldachy na szczytach pędów które wyrastają ponad dość płaską roślinę na wysokość 10 cm. Gatunek kwitnie w czerwcu/lipcu. Liście odmiany ‘Aureum’ są latem żółte; ‘Cape Blanco’ ma zwarty pokrój i liście ze srebrzystym nalotem, a ‘Purpureum’ to od­miana o liściach ciemnoczer­wonych latem.

Sedum spurium – rozchodnik kaukaski

Gatunek pochodzi z Kaukazu stąd nazwa. Jest chyba najpowszechniej uprawianym niskim rozchodnikiem. Tworzy gęsty kobierzec o wysokości średnio 10 cm. Ząbkowane, odwrotnie jajowate liście na krótkich ogonkach, wyrastają wzdłuż pędów krótkich niekwitnących i dłuższych kwitnących. Kwiaty różowe, kwitnące w lipcu i sierpniu. Ze względu na swą ekspansywność ta częściowo zimozielona bylina sprawdzi się jako roślina okrywowa w ogrodach wymaga zmniejszania kępy przynajmniej raz do roku. Uprawianych odmian jest bardzo wiele i co roku przybywają nowe. Jak do tej pory najczęściej uprawianymi są odmiany wymienione na zdjęciach.

UPRAWA

Rozchodniki tolerują niemal każdą glebę z wyjątkiem zbyt ciężkiej i mokrej. Jedynie S. lydium potrzebuje więcej wil­goci, inne są w stanie rosnąć w niemal dowol­nej glebie byle przepuszczalnej. Zawsze wypadną już pierwszej zimy na glebach ciężkich i podmakających. To co napisałam dotyczy oczywiście przeżycia rośliny. Natomiast optymalne stanowiska muszą mieć przynajmniej przeciętną wilgotność. W zasadzie nie wymagają zasilania, co nie oznacza, że nim pogardzą. Sama wiosną po zakończeniu typowo porządkowych zabiegów daję przynajmniej warstewkę kompostu. Nie omijam ich jak podlewam ogródek.

Zdecydowana większość rozchodników wymaga słonecznego miejsca. Niektóre, np. S. lydium, S. cauticolum rosną dobrze także w półcieniu. O jednym pamiętajmy nic tak nie chroni korzeni jak przemarznięta, przylegająca do ziemi warstwa własnych liści. Zatem zamierające na zi­mę pędy usuwamy wczesną wiosną mimo, że zwiększa to ilość pracy jaką trzeba włożyć w krótkim czasie by zdążyć przed ruszeniem wegetacji.

ROZMNAŻANIE

Rozchodniki rozmnaża się bardzo łatwo przez podział późną wiosną lub pobieramy sadzon­ki z niekwitnących pędów w sierpniu-wrześniu i sadzimy do skrzynek. Uko­rzeniają się po 2 tygodniach. Na miej­sca stałe sadzi się wiosną,kolejnego roku co 10-30 cm. W l g znaj­duje się około 80 000 nasion więc jest to praktycznie pył. Nasiona wy­siewamy w pojemnikach wczesną wiosną, wysadzamy na stałe miejsce w pełni wiosny następnego roku.

SZKODNIKI i CHOROBY

Rozchodniki rzadko są atakowane przez cokolwiek. Ze szkodników może pojawić się mszyca a z chorób oba mączniaki. Mało kiedy stanowią poważne zagrożenia. Większe spustoszenia zrobi werticilioza (uwiąd), wywoływany przez grzyby z rodzaju Verticilium. Chore rośliny obumierają. Porażo­ne rośliny należy niszczyć. Nie kompostować! Także gnicie korzeni jeśli posadziliśmy roślinę na zbyt mokrym stanowisku.